Yapı Taşları: Çocukların Yaratıcılığını Geliştiren Eğlenceli Oyuncaklar

Yaratıcılık, çocukların gelişiminde önemli bir rol oynayan becerilerden biridir.

Yaratıcı düşünme, problem çözme ve özgün fikirler üretme yeteneği, çocukların hayatları boyunca kullanacakları önemli bir araçtır.

Minyatür tuğla gibi yapı taşları, çocukların yaratıcılıklarını geliştiren ve eğlenceli bir şekilde öğrenmelerini sağlayan harika oyuncaklardır.

Yapı taşları, çocuklara sonsuz bir yaratıcılık alanı sunar. Farklı şekillerde bir araya getirilebilen parçalar sayesinde çocuklar, hayal güçlerini kullanarak kendi yapılarını tasarlayabilirler. Bu süreçte, renk, şekil, boyut ve desen gibi unsurları da dikkate alarak özgün eserler yaratabilirler.

Minyatür Tuğla gibi yapı taşlarıyla oynamak, çocukların el-göz koordinasyonunu geliştirmesine yardımcı olur. Parçaları bir araya getirirken ellerini ve gözlerini eş zamanlı olarak kullanmak zorunda kalan çocuklar, bu beceriyi geliştirerek daha hassas hareketler yapabilirler.

Çocukların Yaratıcılığını Geliştiren Oyunlarla İlgili Araştırmalar

Araştırmacılar anaokulu öğrencilerini rehberli bir inşaat oyunu programına katılmaları için görevlendirdiklerinde, bu çocuklar daha sonra uzamsal görselleştirme, blok oluşturma ve “zihinsel döndürme” – “zihin gözünde” 3 boyutlu şekilleri döndürme ve analiz etme yeteneği – testlerinde yaşıtlarından daha iyi performans göstermişlerdir (Casey ve arkadaşları 2008).

Daha yeni bir deneysel çalışma ise yapılandırılmış blok oyununun – bir modelden ya da taslaktan bir yapıyı yeniden üretirken oynadığımız türden bir oyun – etkilerini test etmiştir.

Bir grup 8 yaşındaki çocuk 30 dakikalık beş seans yapılandırılmış blok oyununa katıldıktan sonra, zihinsel rotasyonda iyileşmeler göstermişlerdir. 

Ayrıca beyin taramaları, beyinlerinin uzamsal bilgiyi işleme biçiminde değişiklikler olduğunu ortaya koydu. Kontrol grubundaki çocuklarda bu değişiklikler görülmemiştir (Newman ve ark. 2016).

Yapı taşları, çocukların problem çözme becerilerini geliştirmelerine de  yardımcı olur. Bir yapıyı oluştururken karşılaşılan zorlukları aşmak, çocukların mantık yürütme, analitik düşünme ve çözüm üretme becerilerini kullanmalarını gerektirir. Bu süreç, çocukların sorunlara farklı açılardan yaklaşmayı öğrenmelerini sağlar. Oyuncak bloklar yaratıcı, farklı problem çözmeyi teşvik edebilir 

Psikologlar iki ana problem türünü kabul ederler. Yakınsak problemlerin tek bir doğru çözümü vardır. Farklı problemler ise birden fazla şekilde çözülebilir.

Çocuklar blokları çeşitli şekillerde bir araya getirebildikleri için, blok oyunu ıraksak bir oyundur. Ve bloklarla ıraksak oyun, çocukları yaratıcı düşünmeye ve ıraksak problemleri daha iyi çözmeye hazırlayabilir.

Bir deneyde, araştırmacılar okul öncesi çocuklara iki tür oyun malzemesi sunmuşlardır.(Pepler ve Ross 1981).Bazı çocuklara yakınsak oyun materyalleri (yapboz parçaları) verilmiştir. Diğer çocuklara ise ıraksak oyun için materyaller verilmiştir (tıknaz, blok benzeri köpük şekilleri). Çocuklara oynamaları için zaman verildi ve ardından çözme becerileri test edildi.

Sonuçlar mı? Bloklarla oynayan çocuklar ıraksak problemlerde daha iyi performans göstermişlerdir. Ayrıca problemleri çözme girişimlerinde daha fazla yaratıcılık göstermişlerdir.(Pepler ve Ross 1981).

Yapı taşlarıyla oynamak, çocukların estetik ve sanatsal duygularını geliştirmelerini sağlar. Renk uyumu, denge, simetri gibi kavramlarla etkileşim kurarak çocuklar, görsel bir deneyim yaşarlar. Aynı zamanda yapı taşlarıyla yaptıkları eserlerle kendi sanat anlayışlarını ifade etme fırsatı bulurlar.

 İşbirliğine dayalı inşaat oyunu çocukların sosyal becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur. Araştırmalar, çocukların iş birliğine dayalı inşaat projeleri üzerinde çalıştıklarında daha arkadaş canlısı ve sosyal açıdan daha becerikli olduklarını göstermektedir.

Örneğin, otizmli çocuklarla yapılan çalışmalarda, oyuncak bloklarla oyun grubu oturumlarına katılan çocuklar, dilin sosyal kullanımı konusunda koçluk yapılan çocuklara göre daha fazla sosyal gelişme göstermiştir (Owens ve ark 2008; Legoff ve Sherman 2006).

Ve normal gelişim gösteren çocuklar üzerinde yapılan araştırmalar, iş birliğine dayalı projeler üzerinde çalışan çocukların daha kaliteli arkadaşlıklar kurduğunu göstermektedir (Roseth ve ark  2009).

 Çocuklar inşaat oyunlarından dil desteği de alıyor olabilirler mi? Bu mümkün görünüyor.

Örneğin, çok küçük çocukların düzenli blok oyununa katıldıklarında daha iyi dil becerileri geliştirdiklerine dair kanıtlar vardır.

Minyatür Tuğla olarak BukyTalk dil öğrenim platformunda Minyatür Tuğla müşterilerine özel BKMT25 kodu ile %25 indirim kazanabilir ve çocuklarınızın dil öğrenimine katkı sağlayabilirsiniz. Üstelik ilk dil öğrenim konuşma senası da ücretsizdir.

Mega Bloks tarafından desteklenen bir çalışmada, araştırmacılar orta ve düşük gelirli yeni yürümeye başlayan çocuklara bloklar vermişlerdir (Christakis ve ark 2007). Çocukların yaşları 1,5 ila 2,5 arasında değişiyordu ve iki uygulamadan birini almak üzere rastgele atandılar: 

1. Tedavi grubundaki çocuklara çalışmanın başında iki set oyuncak Mega Bloks -80 plastik birbirine kenetlenen blok ve arabalar ve insanlar da dahil olmak üzere özel bloklardan oluşan bir set- verilmiştir. Bu küçük çocukların ebeveynlerine blok oyununu teşvik etmek için talimatlar verildi.

2. Kontrol grubundaki çocuklara çalışmanın sonuna kadar blok verilmemiştir. Bu çocukların ebeveynlerine blok oyunuyla ilgili herhangi bir talimat verilmemiştir.

Her iki gruptaki ebeveynlerden çocuklarının aktivitelerinin zaman günlüklerini tutmaları istendi. Ebeveynlere çalışmanın gerçek amacı söylenmedi – sadece çocuklarının zaman kullanımıyla ilgili bir çalışmanın parçası oldukları söylendi.

Altı ay sonra, her ebeveyn, çocuğun sözel yeteneğinin değerlendirilmesini (MacArthur-Bates İletişimsel Gelişim Envanterleri) içeren bir takip görüşmesini tamamladı.

Sonuçlar ne oldu?

Bloklarla oynamakla görevlendirilen gruptaki çocuklar, ebeveynlerin bildirdiği kelime bilgisi, dilbilgisi ve sözel anlama testlerinde daha yüksek puan aldılar ve -daha az TV izlemeye yönelik anlamlı olmayan bir eğilim göstermişlerdir.

Blok oyununun neden bu etkiyi yarattığı açık değildir. Bir olasılık, çocukların aslında farklı olmadığıdır sadece tedavi grubundaki ebeveynler çocuklarında daha fazla dil yeterliliği algılamışlardır. Blok oyununu teşvik etmek, onları küçük çocuklarının gelişimine daha fazla dikkat etmeleri için motive etmiş olabilir.

Ancak tedavi grubundaki ebeveynlerin çocuklarıyla konuşarak daha fazla zaman geçirmiş olmaları, dil kazanımlarını açıklayabilir. Çocuklar konuşmayı, diğer insanlarla çok sayıda birebir sohbete katılarak öğrenirler.

Ayrıca, onlarla uzamsal ilişkiler hakkında konuştuğumuzda çocukların uzamsal kelime dağarcığının zenginleştiğine dair kanıtlar da var.

Yakın zamanda yapılan bir deneyde, araştırmacılar annelere 5 yaşındaki çocuklarıyla oynarken ilgili uzamsal dili kullanmaları talimatını verdi ve bu çaba bir fark yarattı: Bu uzamsal konuşmaya maruz kalan çocukların uzamsal dili kendilerinin de kullanma olasılığı artmıştır (Boriello ve Liben 2018).

Blok oyunu matematik becerileriyle de ilişkilendirilmiştir. Bir çalışmada, bir çocuğun 4 yaşındayken oynadığı LEGO oyununun karmaşıklığı uzun vadeli tahmin gücüne sahipti: Okul öncesi yıllarda daha karmaşık oyun, çocuğun IQ’su kontrol edildikten sonra bile lisede daha yüksek matematik başarısı ile ilişkilendirilmiştir.(Wolfgang ve ark. 2001; 2003).

Diğer araştırmalar, bir çocuğun belirli yapıları yeniden yaratma becerisi ile mevcut matematik becerileri arasında bağlantılar olduğunu ortaya koymuştur (Verdine ve ark 2013; Oostermejier ve ark 2014; Richardson ve ark 2014).

Hollanda’da yapılan bir araştırmada, inşaat oyunlarında daha fazla boş zaman geçiren 6. sınıf öğrencilerinin matematik kelime problemleri testinde daha iyi performans gösterdiği bulunmuştur (Oostermejier ve ark. 2014).

Bu, oyuncak bloklarla oynamanın matematik yeteneğinde uzun vadeli gelişmelere neden olduğu anlamına mı geliyor?

Tam olarak değil. Ancak Sara Schmitt tarafından yönetilen ve daha önce bahsedilen okul öncesi çocuklarla yapılan deneysel çalışmada, araştırmacılar yapılandırılmış blok oyununun matematiksel becerinin yanı sıra bilişsel esnekliği de geliştirdiğine dair kanıtlar bulmuşlardır. Bu durum, her halükârda, düşük sosyoekonomik statüye sahip evlerden gelen çocuklar için geçerliydi (Schmitt et al 2018).

Uzamsal yetenek ve matematik başarısı arasındaki iyi bilinen bağlantı göz önüne alındığında, yapılandırılmış blok oyununun uzamsal muhakemedeki gelişmeler yoluyla dolaylı olarak matematik becerilerini geliştirebileceği düşünülebilir.